Orzeczenie o niepełnosprawności – co powinieneś wiedzieć?

Osoby niepełnosprawne wciąż zmagają się z wykluczeniem społecznym. Dlatego też przełamywanie barier w tej kwestii i wsparcie osób z niepełnosprawnością jest tak istotne. Orzeczenie o niepełnosprawności nie tylko stwierdza jej stopień, ale również pozwala ułatwić życie takich osób, poprzez przyznanie świadczeń finansowych czy korzystania z różnych rodzajów ulg i uprawnień. Według raportu GUS o osobach niepełnosprawnych, w 2019 roku w Polsce było aż 2,4 mln osób, które pobierały świadczenie emerytalno-rentowe, posiadając właśnie orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o niezdolności do pracy. Z tego artykułu dowiesz się wszystkiego, co powinieneś wiedzieć o orzeczeniu o niepełnosprawności.

Orzeczenie o niepełnosprawności – co to jest?

Orzeczenie o niepełnosprawności nadaje urzędowy status osoby niepełnosprawnej. Wystawiane jest przez wojewódzkie i powiatowe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności. Jest podstawą do przyznania osobie niepełnosprawnej wszelkich świadczeń finansowych oraz korzystania z ulg, uprawnień i przywilejów. Można wyróżnić trzy rodzaje orzeczeń:
• orzeczenie o niepełnosprawności – dotyczy osób, które nie ukończyły 16 roku życia,
• orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – dotyczy osób powyżej 16 roku życia,
• orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień – dotyczy osób, które już posiadają ważne orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności.

Rodzaje orzeczeń – ważne informacje

W przypadku orzeczenia o niepełnosprawności, mamy do czynienia z niepełnosprawnością dziecka do 16 roku życia. Takie osoby zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeśli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu.

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności dotyczy natomiast osób powyżej 16 roku życia. W tej sytuacji wysokość wszelkich świadczeń i ulg zależy od stopnia niepełnosprawności. Wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności:
• znaczny – są to osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy lub jedynie takiej w warunkach pracy chronionej, wymagające stałej i długotrwałej pomocy i opieki innych,
• umiarkowany – są to osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy lub jedynie takiej w warunkach pracy chronionej, wymagające częściowej pomocy innych osób,
• lekki – są to osoby o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, mające ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, z którymi można sobie poradzić dzięki wyposażeniu w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i techniczne.

Orzeczenie o wskazaniu do ulg i uprawnień przysługuje natomiast osobom, które ukończyły już 16 rok życia.

Gdzie można ubiegać się o orzeczenie o niepełnosprawności?

W celu uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności, należy złożyć wniosek w Powiatowym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Postępowanie w tej sprawie jest dwuinstancyjne. Jako pierwsza instancja orzeka powiatowy lub miejski zespół ds. orzekania o niepełnosprawności. Jako druga instancja orzeka wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności.

Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności?

Żeby uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności musisz złożyć wniosek o wydanie odpowiedniego orzeczenia. Żeby to zrobić, powinieneś udać się do lokalnego, powiatowego lub miejskiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. Oprócz wniosku wymagane są jeszcze poniższe dokumenty:
• zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, wystawione przez lekarza rodzinnego lub specjalistę,
• poświadczona za zgodność z oryginałem kopia posiadanej dokumentacji medycznej,
• inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności, np. kserokopie uprzednio wydanych orzeczeń.

W przypadku orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień, oprócz wniosku o wydanie takiego orzeczenia, potrzebne będą jeszcze:
• poświadczona za zgodność z oryginałem kopia posiadanej dokumentacji medycznej,
• orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności
• inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie wskazań do ulg i uprawnień.

Orzeczenie o niepełnosprawności – podstawowe ulgi

W ramach posiadania takiego orzeczenia, osobom niepełnosprawnym przysługują liczne uprawnienia, które mają ułatwić im codzienne funkcjonowanie w społeczeństwie. Oto niektóre z nich:
• pomoc w załatwianiu spraw urzędowych – osoby niepełnosprawne mogą załatwiać swoje sprawy poza kolejnością w instytucjach i urzędach, a nawet sklepach; pomocy udziela się im także w czasie wyborów lub w razie konieczności wystąpienia w sądzie,
• pomoc w procesie sądowym – w przypadku konieczności wystąpienia w sądzie, zezwala się na występowanie przed sądem podmiotów uprawnionych w imieniu tych osób,
• ulgi na przejazdy,
• niestosowanie się do wybranych znaków drogowych,
• możliwość wyznaczenia ogólnodostępnego zastrzeżonego miejsca parkingowego,
• ulgi pocztowe i telekomunikacyjne.